Inzicht in luisteren

Luisteren is niet alleen je mond dicht houden en horen wat een ander zegt. Luisteren is een heel belangrijk onderdeel van de communicatie tussen mensen. Bij goed luisteren gebruik je een combinatie van zintuigen: niet alleen luisteren naar wat de ander zegt, maar ook hoe hij het zegt. Daarnaast is het belangrijk om de spreker te laten zien dat je belangstelling in hebt in hetgeen hij te vertellen heeft. Laat merken dat je luistert door instemmend te knikken of te hummen en feedback te geven.

Goed leren luisteren

Goed leren luisteren is belangrijk. Door goed te luisteren doe je kennis op. Ook is het voor de omgeving prettig dat je luistert. Hierdoor vinden mensen het prettig om met je om te gaan. Het samenwerken zal hierdoor beter gaan.

Om goed te leren luisteren is het van belang om inzicht te krijgen in luistertechnieken. Verschillende onderzoekers hebben modellen opgesteld waarmee het luisteren verbeterd kan worden. Er zijn methodes waardoor je effectiever kunt luisteren, modellen met verschillende luistertypes en modellen waarmee het luistergedrag inzichtelijk kan worden gemaakt.

Veel gemaakt fouten tijdens het luisteren zijn:

• Het afmaken van de zinnen van de spreker
• Het in de rede vallen van de spreker
• Het veranderen van gespreksonderwerp

Belangstelling tonen

Het is voor de spreker prettig wanneer er belangstelling is voor zijn verhaal. Je kan belangstelling tonen door in te gaan op wat de spreker zegt. Je kan bijvoorbeeld aangeven wat volgens jou de strekking van het verhaal is: wat zijn de belangrijkste punten, vat het verhaal in eigen woorden samen en stel vragen wanneer je denkt ergens iets gemist te hebben, of wanneer iets nog onduidelijk is.

Ook is het voor de spreker van belang dat achteraf ook iets met het gesprek gebeurt. Neem de opvattingen van de spreker mee in verdere plannen of beleid.

Luisterniveaus

Er zijn drie luisterniveaus te onderscheiden

1. Oppervlakkig niveau: Er wordt geen belangstelling getoond in het gesprek. De gesprekspartner voelt zich niet serieus genomen door de luisteraar. Er zal weinig van het gesprek bij de luisteraar blijven hangen.
2. Inhoudelijk niveau: Er wordt belangstelling in het verhaal getoond. De luisteraar luistert naar het verhaal van de gesprekspartner en reageert hier inhoudelijk op. Er wordt echter niet naar de emotie geluisterd, dit niveau kan voor zakelijke, praktische conversaties uitstekend geschikt zijn.
3. Emotioneel niveau: Er wordt belangstelling in het verhaal getoond en er wordt ook naar de emotie in het verhaal geluisterd. De vragen die gesteld worden gaan niet alleen over de inhoud, maar ook over de emotie, het gevoel van de spreker. Er wordt op de lichaamstaal van de spreker gelet.

Soms is het ook goed om alleen maar te luisteren, soms wil iemand gewoon zijn verhaal kwijt en wil hij geen oplossingen horen. Als je merkt dat iemand alleen een luisterend oor nodig heeft, geef die persoon dan de ruimte om te vertellen en ga niet in oplossingen denken. Vaak weet de spreker al welke oplossing hij wil, maar wil een klankbord.

Spreken en luisteren tegelijk

Probeer ook te luisteren wanneer je zelf de spreker bent. Het is belangrijk om naar de lichaamstaal en interacties van de luisteraar te kijken. Bespreek van te voren of je wil dat iemand tijdens je verhaal interrumpeert of dat er gewacht moet worden totdat het verhaal klaar is. Indien je hebt aangegeven dat er tussendoor mag worden ingebroken in het verhaal, moet je ook alert zijn op deze signalen en de luisteraar de gelegenheid te geven om vragen te stellen.

Ga serieus in op de vragen die gesteld worden, vraag ook door waarom de vraag gesteld wordt. Ga ook inhoudelijk in op de vragen. Probeer niet de vragen af te wimpelen door ze slechts kort te behandelen om weer door te gaan met verhaal wat je aan het vertellen bent.